
Opłata stała od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej – wyrok TK
Szanowni Państwo,
Trybunał Konstytucyjny w wyroku o sygn. akt SK 9/17 z dnia 2 grudnia 2020 r. jednogłośnie orzekł o niezgodności z Konstytucją RP przepisu art. 34 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 755 z późn. zm.), dalej: u.k.s.c.
W art. 34 ust. 1 u.k.s.c. uregulowana została wysokość opłaty stałej od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej (KIO). Do 1 stycznia 2021 r. przepis art. 34 ust. 1 u.k.s.c. miał następujące brzmienie: „Od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych pobiera się opłatę stałą w wysokości pięciokrotności wpisu wniesionego od odwołania w sprawie, której dotyczy skarga”.
Trybunał orzekł, iż art. 34 ust. 1 u.k.s.c. przez to, że wprowadza nieproporcjonalnie wysoką opłatę stałą, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.
Orzeczenie zapadło na tle następującego stanu faktycznego:
Spółka brała udział w przetargu, prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego o wartości zamówienia przekraczającej kwotę 30 000 euro. Zamawiający poinformował o wyborze innego niż skarżąca wykonawcy, w związku z tym skarżąca spółka wniosła odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych. Wyrokiem KIO z 30 maja 2016 r. odwołanie zostało oddalone. Na to rozstrzygnięcie skarżąca złożyła skargę do Sądu Okręgowego. Wraz ze skargą złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w całości, który Sąd Okręgowy oddalił. W efekcie skarżąca była zobowiązana do uiszczenia opłaty od skargi, w kwocie 75 000 zł, w terminie tygodnia od dnia doręczenia wezwania pod rygorem odrzucenia skargi. Skarżąca wniosła jednak zażalenie, w treści którego zwróciła się z wnioskiem o zawieszenie postępowania i skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego celem zbadania konstytucyjności określonych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w związku z przepisami Prawa zamówień publicznych. Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie i oddalił wniosek o zawieszenie postępowania, a także odrzucił skargę ze względu na nieuzupełnienie przez skarżącą braków formalnych złożonej skargi – nieuiszczenie opłaty sądowej.
W skardze do TK, spółka podniosła, że kwestionowany przepis narusza: prawo do sądu, prawo do zaskarżania orzeczeń i dwuinstancyjnego postępowania oraz prawo do równego traktowania, gdyż wprowadza wymóg uiszczenia opłaty sądowej od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej w takiej wysokości, która może uniemożliwić wniesienie tego środka zaskarżenia.
Biorąc pod uwagę swoje dotychczasowe, bogate i jednolite orzecznictwo dotyczące wysokości kosztów sądowych w kontekście konstytucyjnej zasady prawa do sądu, Trybunał stwierdził, iż mimo swobody kształtowania opłat sądowych przez ustawodawcę, obciążenia finansowe wynikające z tych opłat nie mogą być asymetryczne wobec wartości zamówienia i ewentualnych, spodziewanych z niego zysków. TK stwierdził, że: „opłata stała, określona w art. 34 ust. 1 u.k.s.c. jako pięciokrotność wpisu wniesionego od odwołania w sprawie, stanowi nieproporcjonalną dolegliwość i powoduje istotne ograniczenie prawa dostępu do sądu w fazie odwoławczej. W efekcie stanowi nadmierną barierę ekonomiczną realizacji prawa do sądu”.
Ponadto Trybunał podkreślił, że „w przypadku przedsiębiorców, jak to ma miejsce w niniejszej sprawie, rzeczywista możliwość korzystania z prawa dostępu do sądu istnieje bowiem jedynie wówczas, gdy prowadzenie sporu sądowego o prawa majątkowe jest opłacalne z ekonomicznego punktu widzenia. Decyzja przedsiębiorcy o skorzystaniu z drogi sądowej podlega ocenie także z punktu widzenia kalkulacji ekonomicznej, w której ważną rolę odgrywają także koszty sądowe. Ustawodawca w kwestionowanym przepisie de facto odebrał w części spraw możliwość skorzystania z drogi odwoławczej.”
Uznany za niezgodny z Konstytucją przepis art. 34 ust. 1 u.k.s.c. został zmieniony ustawą z dnia 11 września 2019 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2020). Od 1 stycznia 2021 r. obowiązuje nowa treść przepisu, zgodnie z którą „Od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych pobiera się opłatę stałą w wysokości trzykrotności wpisu wniesionego od odwołania w sprawie, której dotyczy skarga”.
Obniżenie opłaty może przyczynić się do zwiększenia ilości skarg składanych na orzeczenia KIO. Nie trudno jednak wyobrazić sobie, że trzykrotność opłaty w dalszym ciągu może stanowić dla przedsiębiorców barierę uniemożliwiającą złożenie środka odwoławczego.
W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy Państwa do kontaktu z naszymi specjalistami.
Z wyrazami szacunku,
Zespół KBZ
Latest Posts

Szanowni Państwo, Prawnicy KBZ od lat dzielą się swoim doświadczeniem ze studentami, zachęcając młodych adeptów prawa do podjęcia pierwszych kroków w...

Szanowni Państwo, co do zasady, deweloper odpowiada za wady fizyczne budynku z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna nieruchomości zostanie stwierdzona...