by Izabela Gajos

Prawo zamówień publicznych19 listopada 20200 comments

Specjalny sąd ds. zamówień publicznych

Szanowni Państwo,

Od 1 stycznia 2021 r. wchodzą w życie przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej: nowe PZP) z dnia 1 września 2019 r. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, przygotowanie nowej ustawy wychodzi naprzeciw wieloletnim oczekiwaniom zarówno podmiotów publicznych jak i wykonawców ubiegających się o zamówienia publiczne – ale to zostanie dopiero zweryfikowane w praktyce. Zdaniem projektodawców, poprzednia ustawa, z dnia 19 stycznia 2004 r., została uchwalona w zupełnie innych realiach gospodarczych oraz prawnych, w związku z czym zachodziła potrzeba przygotowania nowego, kompleksowego i spójnego prawa zamówień publicznych. Głównym celem nowelizacji jest ujednolicenie prawa zamówień publicznych oraz implementacja dyrektyw unijnych. Obok  powołania wyspecjalizowanego sądu ustawa wprowadza także postanowienia dotyczące polubownego załatwiania spraw.

Poniżej opisany stan prawny znajdzie zastosowanie dopiero 1 stycznia 2021 r.

Spośród wielu zmian, jakie wprowadzi nowe prawo zamówień publicznych, do najciekawszych można zaliczyć:

1. Stworzenie procedury wnoszenia skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej oraz postanowienie Prezesa Izby;
2. Wprowadzenie zasady koncyliacji – reguły polubownego załatwiania sporów.

Procedura wnoszenia skargi na orzeczenie KIO i postanowienie Prezesa Izby

Nowelizacja Prawa zamówień publicznych wprowadza instytucję nieznaną w poprzednich ustawach – skargę od orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej (dalej: KIO) oraz postanowienia jej Prezesa rozpoznawaną przez Sąd Okręgowy w Warszawie tzw. „sądu zamówień publicznych”. Czy stworzenie wyspecjalizowanego sądu wpłynie pozytywnie na jakość i szybkość rozpoznawanych spraw? Odpowiedź na to pytanie przyniesie czas. Budzić niepokój może rezygnacja z systemu tzw. „kontroli rozproszonej” orzeczeń KIO i obarczenie tym zakresem Sądu Okręgowego w Warszawie. Przed 1 stycznia 2021 r. skargę na orzeczenie KIO rozpoznaje sąd właściwy dla siedziby zamawiającego – od tej daty sprawą zajmie się Sąd Okręgowy w Warszawie – sąd zamówień publicznych.  Według Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii ma to zapewnić uzyskanie przewidywalnych rozstrzygnięć, jednak może negatywnie odbić się na czasie rozpoznania spraw i jakości orzeczeń.

Zgodnie z art. 579 nowego PZP na orzeczenie Izby oraz postanowienie Prezesa Izby o zwrocie odwołania (art. 519 ust. 1 nowego PZP) stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego przysługuje skarga do sądu.

Skargę wnosi się do Sądu Okręgowego w Warszawie za pośrednictwem Prezesa Izby, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia Izby lub postanowienia Prezesa Izby przesyłając jednocześnie jej odpis przeciwnikowi skargi (art. 580 nowego PZP).

Skarga powinna spełniać warunki formalne przewidziane dla pisma procesowego (art. 581 nowego PZP). Należy pamiętać dokładnym oznaczeniu zakresu skargi ponieważ w toczącym się postępowaniu nie można rozszerzyć żądania odwołania ani występować z nowymi żądaniami (art. 582 nowego PZP). Sąd nie może orzekać co do zarzutów, które nie były przedmiotem odwołania (art. 583 nowego PZP).

Skarga rozpoznawana jest niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie miesiąca od dnia wpływu skargi do sądu (art. 587 nowego PZP).

Do postępowania w sprawie skargi, co do zasady, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego  (dalej: KPC) o apelacji (art. 579 ust. 2 nowego PZP). Oprócz tego, nowe Prawo zamówienie publicznych przewiduje stosowanie m.in. art. 553-557, 563-567 oraz przepisy o prokurze z KPC.

Rozpoznanie skargi do KIO nie zamyka całkowicie drogi sądowej. Od wyroku KIO i postanowienia Prezesa Izby, które kończą postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego (art. 590 nowego PZP).

Opłata od skargi

Nowe Prawo zamówień publicznych obniża opłatę od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej. Do 1 stycznia 2021 r. pobiera się opłatę stałą w wysokości pięciokrotności wpisu wniesionego od odwołania w sprawie, której dotyczy skarga. Natomiast od 1 stycznia 2021 r. od skargi pobiera się opłatę stała w wysokości trzykrotności wpisu wniesionego od odwołania w sprawie, której dotyczy skarga.

Taką zmianę należy określić zdecydowanie pozytywnie, należy jednak zaznaczyć, że nadal będzie mogło dojść do sytuacji, w której potencjalny odwołujący nie będzie w stanie pokryć opłaty od skargi.

Zasada koncyliacji – polubowne załatwianie sporów

Zgodnie z art. 591 nowego PZP w sprawie majątkowej, w której zawarcie ugody jest dopuszczalne, każda ze stron umowy, w przypadku sporu wynikającego z zamówienia, może złożyć wniosek o przeprowadzenie mediacji lub inne polubowne rozwiązanie sporu do:

• Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej,
• wybranego mediatora albo
• osoby prowadzącej inne polubowne rozwiązanie sporu.

Strony mogą zawrzeć postanowienie o mediacji lub innym polubownym rozwiązaniu sporu w umowie lub umowie ramowej (art. 591 ust. 2 nowego PZP). Umowa o mediację lub inne polubowne rozwiązanie sporu może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację lub inne polubowne rozwiązanie sporu, gdy druga strona złożyła wniosek o przeprowadzenie mediacji (lub inne polubowne załatwienie sporu).

Art. 593 nowego PZP nakłada obowiązek zawarcia informacji w pozwie lub odpowiedzi na pozew o tym, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego polubownego rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia. Jest to o tyle istotne, gdyż jeśli informacja ta nie zostanie podana, a  szacunkowa wartość zamówienia została ustalona jako równa lub przekraczająca w złotych równowartość kwoty 10 000 000 euro dla dostaw lub usług oraz 20 000 000 euro dla robót budowlanych oraz wartość przedmiotu sporu przewyższa 100 000 złotych, sąd skieruje strony do mediacji lub innego polubownego rozwiązania sporu do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, chyba że strony wskazały mediatora albo osobę prowadzącą inne polubowne rozwiązanie sporu.

Sąd Polubowny przy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej prowadzi mediację lub inne polubowne rozwiązanie sporu na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (art. 594 nowego PZP).

Art. 595 nowego PZP zawiera postanowienia dotyczące osoby mediatora i osoby prowadzącej inne polubowne rozwiazywanie sporu. Zgodnie z tym przepisem osoby te nie mogą być pełnomocnikami przed sądem w postępowaniu dotyczącym sporu objętego mediacją lub innym polubownym rozwiązaniem sporu, jak również w żaden inny sposób uczestniczyć w tym postępowaniu sądowym.

Podsumowanie

Zmiany w prawie zamówień publicznych mogą zrewolucjonizować proces uzyskiwania zamówień. Ustawa wprowadza szereg zmian, które zasługują na odrębną pozycję w literaturze prawniczej. Nie jest jednak jasne na ile te zmiany wpłyną korzystnie dla wykonawców i zamawiających.

W razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji.

Z wyrazami szacunku,

Zespół KBZ

Akty prawne:

1. Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2019 poz. 2019);
2. Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2019 poz. 2020)
3. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. – o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1398 z późn. zm.)