by KBZ Legal

Prawo gospodarcze27 stycznia 20210 comments

ZUS chce wiedzieć czy zawierasz umowę o dzieło

Szanowni Państwo,

w dniu 1 stycznia 2021 r. wszedł w życie art. 36 ust. 17 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 266 z późn. zm., zwana dalej: ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych). Przepis ten został wprowadzony specustawą w sprawie COVID-19. Obowiązek zgłaszania umów o dzieło do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wprowadziła nowelizacja specustawy w sprawie COVID-19.

Zgodnie z nowym przepisem, płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło, są zobowiązani do poinformowania ZUS o każdej zawartej umowie o dzieło, jeżeli umowa taka zostanie zawarta z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Na zgłoszenie faktu zawarcia umowy o dzieło, ustawodawca wyznaczył 7 dni od dnia zawarcia takiej umowy.

O zawarciu umowy o dzieło należy informować ZUS, wypełniając specjalny formularz RUD (zgłoszenie umowy o dzieło), który można złożyć w ZUS m.in. drogą elektroniczną za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS. Z dostępnego na stronie internetowej ZUS formularza wynika, iż zgłoszeniu podlegają dane zamawiającego i wykonawcy, daty zawarcia umowy, rozpoczęcia wykonywania dzieła i zakończenia wykonywania dzieła, a także przedmiot umowy.

Obowiązek raportowania do ZUS dotyczy tylko umów o dzieło, które zostały zawarte od dnia 1 stycznia 2021 r. Obowiązek zgłaszania nie dotyczy umów o dzieło zawartych z własnym pracownikiem.

Osobami zobowiązanymi do zgłoszenia zawarcia umowy o dzieło są osoby zlecające wykonanie dzieła, które są:

• płatnikami składek (w rozumieniu art. 4 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych)
• osobami fizycznymi.

Z powyższego wynika, iż obowiązek informowania ZUS o zawarciu umowy o dzieło ma każda osoba fizyczna, nawet jeśli nie prowadzi działalności gospodarczej. Tym samym o obowiązku raportowania do ZUS muszą pamiętać nawet osoby zlecające wykonanie drobnych prac, np. pomalowanie mieszkania.

Ponadto, do zgłaszania umów o dzieło zobowiązani są płatnicy składek. W tym miejscu warto zwrócić uwagę, iż płatnikami składek nie są np. osoby prawne niezatrudniające pracowników, czyli przedsiębiorcy, którzy nie zatrudniają pracowników i nie są płatnikami składek, nie będą mieli obowiązku zgłaszania umów o dzieło do ZUS. Czy to luka w prawie czy zamierzone działanie ustawodawcy? Dowiemy się pewnie niebawem, śledząc kolejne zmiany wprowadzane przez legislatora.

Co istotne, ustawodawca nie zdecydował się na razie na oskładkowanie umów o dzieło. Pomimo obowiązku raportowania do ZUS zawieranych umów o dzieło, katalog tytułów do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego nie uległ zmianie. Umowy o dzieło nadal nie stanowią tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Zdaniem ZUS, celem rejestru umów o dzieło jest umożliwienie oszacowania liczby zawieranych umów o dzieło, zaś zgromadzone w rejestrze informacje będą wykorzystywane do celów statystyczno-analitycznych, także do badania kierunków rozwoju przedsiębiorczości. Takie wyjaśnienia budzą jednak wiele wątpliwości. Istnieje bowiem ryzyko, że ZUS wykorzysta rejestr do kontrolowania płatników, celem dokonania własnej oceny zawieranych umów i uznaniu większości umów o dzieło za umowy zlecenia, które podlegają oskładkowaniu.

Grzywna za niezgłoszenie umowy o dzieło

W przypadku niedopełnienia obowiązku zgłoszenia umowy o dzieło, ZUS może wystąpić z wnioskiem o ukaranie do sądu. Wówczas, na podstawie art. 98 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, sąd może nałożyć karę do 5000 zł.

Co ciekawe, przepis przewidujący możliwość nałożenia grzywny wskazuje, iż wykroczenie może popełnić płatnik (lub osoba obowiązana do działania w imieniu płatnika). Obowiązek zgłaszania umów o dzieło mają zaś płatnicy składek lub osoby fizyczne zamawiające dzieło. Powstaje więc kolejna niepewność – czy osoby fizyczne niezgłaszające umowy o dzieło do ZUS będą mogły zostać ukarane?

W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy Państwa do kontaktu z naszymi specjalistami.

Z wyrazami szacunku,

Zespół KBZ