by Patrycja Kurzaj-Maniakoudakis

Wydarzenia21 września 20220 comments

Co nowego w prawie? – korzystne zmiany dla kredytobiorców oraz planowane rozszerzenie zakresu uprawnień notariuszy

W obliczu trudnej sytuacji finansowej kredytobiorców oraz rosnących stóp procentowych ustawodawca przyjął nowe rozwiązania w zakresie dodatkowych opłat ponoszonych w trakcie oczekiwania na wpis do księgi wieczystej hipoteki stanowiącej zabezpieczenie kredytu hipotecznego.

W dniu 17 września 2022 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

Celem nowelizacji jest uregulowanie kwestii pobierania przez banki dodatkowych opłat w trakcie oczekiwania przez kredytobiorców na wpis do księgi wieczystej hipoteki zabezpieczającej kredyt zaciągany przez konsumenta na zakup nieruchomości.

Zgodnie z nowymi przepisami ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (art. 29 ust. 5a i 5b), w przypadku udzielenia kredytu hipotecznego umowa o kredyt hipoteczny może określać dodatkowy koszt kredytu hipotecznego, związany z oczekiwaniem na wpis hipoteki do księgi wieczystej, ponoszony przez konsumenta do czasu dokonania wpisu hipoteki do księgi wieczystej. Dodatkowy koszt kredytu hipotecznego podlega zwrotowi konsumentowi lub zaliczeniu na poczet spłaty kredytu hipotecznego po dokonaniu wpisu hipoteki stanowiącej zabezpieczenie kredytu hipotecznego do księgi wieczystej, na warunkach określonych umową o kredyt hipoteczny.

Należy również zauważyć, że nowa regulacja ma zastosowanie zarówno do umów o kredyt hipoteczny zawartych po dniu jej wejścia w życie, jak również do umów zawartych przed tym dniem,
o ile do dnia 17 września 2022 r. nie został dokonany wpis hipoteki do księgi wieczystej.

W tym kontekście warto również odnieść się do kwestii uprawnień notariuszy. Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo o notariacie i niektórych innych ustaw (dalej jako: Projekt ustawy), w celu skrócenia czasu oczekiwania na wpis do księgi wieczystej, wpisów tych będą mogli dokonywać również notariusze. Ma to jednak stanowić jedynie alternatywne rozwiązanie, uzależnione od woli strony, bowiem osoba zainteresowana uzyskaniem wpisu w dalszym ciągu będzie miała możliwość skorzystania z dotychczasowego rozwiązania, składając do sądu wniosek o wpis do księgi wieczystej bądź zwracając się do notariusza o uzyskanie takiego wpisu.

Na podstawie Projektu ustawy notariusze mają uzyskać uprawnienia do dokonywania wpisów w księgach wieczystych w zakresie zakładania nowych ksiąg wieczystych poprzez wyodrębnienie nieruchomości lokalowej z zabudowanej nieruchomości gruntowej, gdy zbywcą jest przedsiębiorca, jak również dokonywania wpisu hipoteki.

Wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej będzie rozpoznawany przez notariusza, prowadzącego kancelarię notarialną w obszarze właściwości sądu rejonowego, w którym prowadzona jest księga wieczysta.

W celu zmniejszenia obciążenia sądów w Projekcie ustawy zostały również przewidziane regulacje uprawniające notariuszy do wydawania notarialnych nakazów zapłaty, gdy spełnione zostaną określone w ustawie przesłanki. Jak wskazano w uzasadnieniu do Projektu ustawy możliwość taką przewidziano jedynie dla niewątpliwych i bezspornych roszczeń, których zasadność zostanie wykazana dokumentami załączonymi do wniosku o wydanie takiego nakazu. Wprowadzenie tego rozwiązania ma umożliwić wierzycielowi uzyskanie tytułu egzekucyjnego bez konieczności kierowania pozwu do sądu, a zatem rolą notariusza będzie w tym zakresie jedynie potwierdzenie istnienia niekwestionowanego przez dłużnika roszczenia pieniężnego, a nie rozstrzyganie sporu o charakterze cywilnym.

Notariusz będzie mógł wydać notarialny nakaz zapłaty w sytuacji, gdy zasadność dochodzonego roszczenia nie będzie budzić wątpliwości, a w szczególności, gdy dochodzone roszczenie udowodnione zostanie dołączonym do wniosku dokumentem urzędowym, zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem bądź wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu.

W przypadku braku podstaw do wydania notarialnego nakazu zapłaty notariusz będzie musiał sporządzić protokół o odmowie jego sporządzenia oraz doręczyć jego odpis wnioskodawcy.

Należy jednak zwrócić uwagę na wprowadzone w tym zakresie ograniczenia, bowiem wydanie notarialnego nakazu zapłaty możliwe będzie jedynie co do roszczeń w kwocie do 75 tysięcy złotych, a zatem do wysokości odpowiadającej właściwości rzeczowej sądu rejonowego. Jeżeli kwota ta zostanie przekroczona, wówczas notariusz odmówi wydania nakazu zapłaty. Kolejne ograniczenie dotyczy maksymalnej liczby wydanych w ciągu miesiąca nakazów zapłaty, bowiem zgodnie z przewidzianymi w Projekcie ustawy rozwiązaniami, nie będzie mogła ona przekroczyć 200.

Przewidziane w Projekcie uprawnienia nie będą jednak przysługiwały wszystkim notariuszom, a jedynie tym, którzy spełnią określone w ustawie wymagania. Wśród kręgu uprawnionych znajdą się notariusze prowadzący kancelarię notarialną przez 3 lata, jeżeli nie wydano przeciwko nim prawomocnego orzeczenia o nałożeniu kary dyscyplinarnej. Po spełnieniu tych przesłanek będą mogli złożyć wniosek do Ministra Sprawiedliwości o wydanie zaświadczenia o upoważnieniu do dokonywania wpisów w księdze wieczystej i wydawania notarialnych nakazów zapłaty, a następnie dokonywać tych czynności na podstawie uzyskanego od Ministra Sprawiedliwości zaświadczenia.

Obecnie projekt ustawy poszerzającej zakres uprawnień notariuszy w dalszym ciągu stanowi przedmiot prac legislacyjnych, zakończone zostały już konsultacje społeczne, opiniowanie i uzgodnienia międzyresortowe.

W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu z naszymi specjalistami.