by Martyna Fusy-Talarczyk

Podatki19 maja 20230 comments

Podatki w fundacji rodzinnej

Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego nowej instytucji – fundacji rodzinnej – nasuwa wiele pytań i wątpliwości w zakresie prawnej oraz prawno-podatkowej konstrukcji fundacji. Poniżej przedstawiamy wybrane, podatkowe aspekty nowej regulacji o fundacjach rodzinnych.

Czy fundacja jest podatnikiem CIT?

Co do zasady fundacja jako osoba prawna, podlega ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Jednakże ustawodawca przewidział zwolnienie podmiotowe dla fundacji rodzinnych od zapłaty podatku CIT. Zwolnienie to nie ma jednak charakteru zupełnego i nie dotyczy wszelkich działań podejmowanych przez fundacje rodzinne.

Zwolnienie od opodatkowania CIT nie ma zastosowania do tzw. podatku od przychodów z budynków. Fundacje rodzinne, które posiadają budynki położone na terenie Polski, oddane w całości albo w części do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, o wartości początkowej powyżej 10 mln złotych mogą być zobowiązane do uiszczenia podatku CIT. Opodatkowaniu CIT podlegają także świadczenia polegające na przeniesieniu na beneficjenta albo oddaniu beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, składników majątkowych, w tym środków pieniężnych, rzeczy lub praw oraz mienie przekazane w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.

Podatek CIT wynosi w takiej sytuacji 15% podstawy opodatkowania, którą stanowi przychód odpowiadający wartości przekazanego świadczenia lub mienia przekazanego w związku z rozwiązaniem. Fundacja rodzinna będzie obowiązana do zapłaty podatku CIT wg stawki 15% dopiero w momencie przekazywania środków pieniężnych lub rzeczowych beneficjentom, przy czym nie będzie miała możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodów i amortyzacji.

Ustawa o fundacjach rodzinnych reguluje katalog rodzajów działalności gospodarczej, którą może wykonywać fundacja rodzinna. Jak długo działalność fundacji będzie mieścić się w tym katalogu, to będzie mogła korzystać ze zwolnień podatkowych. W przypadku, gdy wykonywana przez fundację działalność wykroczy poza wspomniany katalog, fundacja nie będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z podatku CIT. W takiej sytuacji będzie obowiązana do zapłaty podatku według stawki wyższej niż standardowa stawka, tj. 25% zamiast 15%. Działalność fundacji rodzinnych poza zakresem ustawowym nie jest zatem zakazana, a jedynie podlega zastosowaniu sankcyjnej stawki CIT w wysokości aż 25%. W przypadku prowadzenia przez fundację rodzinną działalności objętej opodatkowaniem według stawki 25% CIT, fundacja będzie miała możliwość rozliczenia kosztów uzyskania przychodów.

W tym zakresie wątpliwości wzbudza pierwsza z wymienionych w katalogu działalności, tj. działalność w zakresie zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia. Pojawia się pytanie jak zweryfikować zamiar fundacji? Jak organy podatkowe będą sprawdzać czy fundacja nabyła dane mienie w celu dalszego zbycia? Czy pozostawanie takiego mienia przez 2 lata w fundacji będzie oznaczało, że fundacja nie miała zamiaru zbycia? Na ten moment pytania te pozostają bez jednoznacznej odpowiedzi.

Wniesienie składników majątku do fundacji – czy podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

W odniesieniu do podatku CIT, w opisanym powyżej zakresie, wniesienie aktywów do fundacji rodzinnej jest zwolnione z opodatkowania. Natomiast czy w takich transakcjach powstaną jakieś inne zobowiązania publicznoprawne?

Regulacja dot. fundacjach rodzinnych w żadnym z przepisów nie odnosi się do podatku VAT. Oznacza to, iż należy stosować ogólne reguły podatku od towarów i usług. Z pozoru prosta zasada, niesie ze sobą wiele wątpliwości, m.in.: Jak będzie wyglądało opodatkowanie VAT składników majątku fundacji rodzinnej? W przypadku wnoszenia do fundacji aktywów takich jak np. samochód powstaje pytanie w jaki sposób został nabyty i czy podatek od towarów i usług został odliczony?

Nierozstrzygnięta przez regulację dot. fundacji rodzinnych pozostaje też wątpliwość czy czynności fundacji rodzinnej będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W zakresie podatku od nieruchomości fundacja rodzinna będzie podatnikiem na zasadach ogólnych. Oznacza to, iż w sytuacji, gdy w skład majątku fundacji wejdzie nieruchomość, fundacja będzie musiała płacić minimalny podatek od przychodów z budynków.

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)

Ustawodawca wraz z instytucją fundacji rodzinnej wprowadza także nową stawkę podatku PIT, tj. 15%. Do jej zapłaty będą obowiązani jedynie beneficjenci fundacji, którzy nie należą do grupy zero w stosunku do fundatora. Oznacza to, iż po stronie beneficjentów, którzy  należą do grona najbliższej rodziny, np. małżonek lub rodzeństwo, nie powstanie obowiązek podatkowy PIT. W takiej sytuacji transfer środków z fundacji do beneficjentów będzie opodatkowany tylko raz w wysokości 15% CIT po stronie fundacji.

W przypadku pytań dotyczących wskazanych powyżej wątpliwości i rozwiązań, a także innych kwestii, które są dla Państwa niejasne zapraszamy do kontaktu.

Martyna Fusy-Talarczyk

Email: mfusy@kbzlegal.pl
Telefon: +48 32 202 42 97
LinkedIn