by Joanna Boroń

Wydarzenia12 stycznia 20210 comments

Precedensowy wyrok w sprawie ograniczeń w prowadzeniu działalności gospodarczej z powodu COVID-19

Szanowni Państwo,

W ostatnich dniach ogromne kontrowersje wzbudziło uzasadnienie wyroku wydanego w dniu 27 października 2020 r. przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu, który uchylił decyzję Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Opolu oraz poprzedzającą ją decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Prudniku o wymierzeniu fryzjerowi kary pieniężnej w kwocie 10 tys. zł za niezastosowanie się do czasowego ograniczenia prowadzenia przez przedsiębiorców działalności gospodarczej ustanowionego w stanie epidemii COVID-19 i umorzył postępowanie administracyjne.

Uzasadnienie wyroku WSA w Opolu od momentu jego publikacji budzi ogromne zainteresowanie zarówno samych przedsiębiorców, jak i prawników.

Sąd wskazał, że przepisy związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem epidemii wywołanej wirusem SARS -CoV-2 nie mogą ograniczać konstytucyjnych wolności i praw – byłoby to dopuszczalne w przypadku ogłoszenia stanu klęski żywiołowej, czego jednak zaniechano. Zdaniem Sądu o ile wprowadzone w drodze ministerialnych rozporządzeń zakazy, nakazy i ograniczenia dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej były merytorycznie uzasadnione, o tyle tryb ich wprowadzenia, doprowadził do naruszenia podstawowych standardów konstytucyjnych i praw w zakresie wolności działalności gospodarczej.

Ponadto, WSA w Opolu zwrócił uwagę na następujące kwestie:

• podjęte działania legislacyjne w postaci przyjęcia rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii stworzyły taki stan prawny w zakresie ograniczenia wolności i praw człowieka, który w istocie odpowiada regulacjom obowiązującym w stanie klęski żywiołowej, choć stan ten nie został wprowadzony;
• Rada Ministrów zrezygnowała z formalnego i przewidzianego w Konstytucji RP wprowadzenia stanu klęski żywiołowej, dlatego do uregulowań prawnych dotyczących ograniczeń praw i wolności człowieka i obywatela mają zastosowanie wszystkie konstytucyjne i legislacyjne zasady, obowiązujące poza regulacjami właściwymi dla stanów nadzwyczajnych określonych w Konstytucji RP. W związku z tym w celu wprowadzenia ograniczeń wolności i praw człowieka nie można powoływać się na nadzwyczajne okoliczności, uzasadniające szczególne rozwiązania prawne oraz okolicznościami tymi nie można usprawiedliwiać daleko idących ograniczeń swobód obywatelskich wprowadzanych w formie rozporządzeń;
• Z Konstytucji RP wynika, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Zainteresowanych pełną treścią uzasadnienia wyroku odsyłamy do strony: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/C73366F87D

Należy mieć na uwadze, że wspomniany wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu nie jest prawomocny, a zatem rozstrzygnięcie w tej sprawie nie jest jeszcze ostateczne, jednakże rozpowszechniana jest opinia, że ma on charakter precedensowy i może stanowić zachętę dla wielu przedsiębiorców do podważania nałożonych na nich kar pieniężnych za niezastosowanie się do ustanowionego w stanie epidemii COVID-19 czasowego zakazu prowadzenia przez przedsiębiorców działalności gospodarczej.

Może on także stanowić podstawę do dochodzenia przez przedsiębiorców od Skarbu Państwa na drodze sądowej odszkodowania za ograniczenia i zakazy wynikające z wprowadzonego lockdown’u. W ostatnich dniach nie cichną doniesienia o pozwach zbiorowych składanych lub planowanych przeciwko Skarbowi Państwa przez przedsiębiorców branży turystycznej, fitness oraz hotelarskiej, do których dołączają się przedstawiciele kolejnych branż.

W razie pytań lub wątpliwości, zachęcamy Państwa do kontaktu z naszymi specjalistami.

Z wyrazami szacunku,

Zespół KBZ