by Krzysztof Żuradzki

Finanse, Prawo gospodarcze28 października 20200 comments

Upadłość po COVID-19

Szanowni Państwo,

w dzisiejszych czasach, z uwagi na pandemię COVID-19, wielu przedsiębiorcom przyjdzie się zmierzyć z problemem niewypłacalności. Z tego względu, rozważając różne możliwości rozwiązania problemów finansowych przedsiębiorstwa, warto znać zmiany w przepisach ustawy Prawo upadłościowe dotyczące upadłości przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

Termin zgłoszenia wniosku o upadłość w czasie pandemii Covid-19

Zgodnie z obowiązującymi przepisami dłużnik jest obowiązany złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości nie później niż w terminie 30 dni od dnia powstania niewypłacalności.

W związku z trwającą pandemią Covid-19, ustawodawca na podstawie art. 15zzra ustawy COVID-19[1] wydłużył termin do złożenia przedmiotowego wniosku. Stosownie do przywołanego przepisu, jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości dłużnika powstała w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, a stan niewypłacalności powstał z powodu COVID-19, bieg terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, o którym mowa w ustawie Prawo upadłościowe[2], nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega przerwaniu.

Przy czym, domniemywa się, że stan niewypłacalności zaistniał z powodu COVID-19, jeżeli powstał w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.

Przyczyny upadłości

Niezależnie od zmian wprowadzonych przepisami ustawy COVID-19, należy zwrócić uwagę, na nowelizację ustawy Prawo upadłościowe, obowiązującą od dnia 24 marca 2020 r.

Przede wszystkim, obecnie sąd nie bada przyczyn niewypłacalności dłużnika przed ogłoszeniem upadłości. Aby móc ogłosić upadłość, wystarczy samo wykazanie we wniosku, że jest się niewypłacalnym, tj. nie jest się w stanie spłacać długów.

Zmiana celu postępowania upadłościowego

Nowelizacja ustawy Prawo upadłościowe znacznie zbliżyła postępowanie upadłościowe wobec jednoosobowych przedsiębiorców do postępowania wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Stosownie do nowego brzmienia art. 2 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe, postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych należy prowadzić tak, aby umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym. Głównym celem postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, poza zaspokojeniem wierzycieli dłużnika, stało się również oddłużenie upadłego.

Trzy sposoby oddłużenia jednoosobowego przedsiębiorcy

W wyniku nowelizacji ustawy, oddłużenie przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą będzie mogło nastąpić na wniosek upadłego:

• po ustaleniu i wykonaniu planu spłaty wierzycieli;
• bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli;
• przy warunkowym umorzeniu zobowiązań na okres 5-ciu lat, bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie ma charakteru trwałego.

Całkowitą nowością w postępowaniu upadłościowym dotyczącym fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą jest możliwość pełnego oddłużenia bez ustalenia planu spłaty. Oczywiście, sąd może postanowić o umorzeniu zobowiązań pod pewnymi warunkami. W przypadku umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, warunkiem jest wykazanie przez dłużnika stałej i trwałej niezdolności do dokonywania spłat.

Niezależnie od powyższego, warto pamiętać, że sąd oddali wniosek upadłego o ustanowienie planu spłaty wierzycieli i umorzenie pozostałej części zobowiązań, bądź o umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań.

Możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez przedsiębiorcę

Co więcej, nowelizacja przepisów prawnych umożliwiła złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej również byłym przedsiębiorcom prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą. Do czasu nowelizacji, sądy musiały oddalać wnioski o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jeżeli dłużnik będący wcześniej przedsiębiorcą nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie przewidzianym dla przedsiębiorcy (30 dni od dnia powstania niewypłacalności). Po nowelizacji, przedsiębiorca może ogłosić upadłość konsumencką nawet następnego dnia po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej.

Pozostawienie upadłemu środków do życia

Istotną zmianą dla przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą jest także zagwarantowanie upadłemu określonych środków na zaspokojenie jego potrzeb mieszkaniowych i osób pozostających na jego utrzymaniu. Zgodnie z art. 342a ustawy Prawo upadłościowe, jeżeli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.

Ponadto, w oparciu o dodany art. 63 1a-1d ustawy Prawo upadłościowe, upadłemu pozostawia się środki do życia w postaci części dochodu osiąganego przez niego w trakcie postępowania upadłościowego. Regulacja te ma zapewnić osobie samotnie gospodarującej lub rodzinie możliwość samodzielnego utrzymanie się bez konieczności korzystania ze świadczeń z pomocy społecznej.

W razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji.

Z wyrazami szacunku,

Zespół KBZ

[1] Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. poz. 1842).

[2] Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1228).